Klemens I Papież, Męczennik, † ok. 97
Św. Klemens P.M. obraz z ołtarza bocznego kościoła w Klembowie.
Pochodzenie św. Klemensa
Prawdopodobnie święty Klemens urodził się i wychował w rodzinie pogańskiej. Być może był nawet niewolnikiem, którego wyzwolił patrycjusz rzymski Klemens, na cześć którego, przyszły papież przyjął to samo imię /takie rozwiązanie potwierdzałyby między innymi odnalezione ślady pałacu patrycjusza Klemensa pod bazyliką św. Klemensa/.
Klemens to imię wywodzące się od łacińskiego słowa clemens – łagodny, spokojny, delikatny, łagodny, cichy, pokorny.
Skąd wiemy o naszym świętym patronie?
Wiadomości o św. Klemensie pochodzą z wielu tradycji chrześcijańskich Okres jego pontyfikatu określa się na schyłek I wieku. Pisali o nim między innymi: św. Ireneusz († 202), Euzebiusz z Cezarei Palestyńskiej († ok 340), Tertulian († 220), św. Epifaniusz († 403), św. Hieronim († 420). Były to jednak informacje wręcz skąpe .
Św. Ireneusz († 202) podaje, że św. Klemens był trzecim z kolei papieżem (św. Piotr † 64, s. Linus † 76, św. Anaklet † 88, św. Klemens). Według relacji św. Ireneusza św. Klemens nie tylko, że widział Apostołów, ale i miał jeszcze z nimi kontakty. Uważany był zatem za żywą tradycję apostolską. Podobno św. Piotr bardzo cenił św. Klemensa i wyznaczył go swoim następcą. Jednak po śmierci Piotra młody Klemens nie miał odwagi zostać jego następcą. Dopiero po św. Linusie i św. Anaklecie, pod naciskiem wiernych, przyjął przywództwo Kościoła, które sprawował w latach 88–97.
Św. Euzebiusz z Cezarei Palestyńskiej wzmiankuje o św. Klemensie podając jego lata pontyfikatu na Stolicy Piotrowej (92-101). Za taką chronologią opowiedział się m.in. św. Jan Chryzostom czy św. Augustyn. /chociaż współczesne badania umiejscawiają panowanie św. Klemensa na Stolicy Piotrowej na lata 88-97/
Według Orygenesa i św. Hieronima, św. Klemens towarzyszył Świętemu Pawłowi w jego apostolskich podróżach. O św. Klemensie święty apostoł wzmiankuje w liście do chrześcijan z Filippii (Flp 4,3) „Także proszę i ciebie, prawdziwy Syzygu, pomagaj im, bo one razem ze mną trudziły się dla Ewangelii wraz z Klemensem i pozostałymi moimi współpracownikami, których imiona są w księdze życia”.
Pontyfikat
Wspomniany Euzuebiusz wzmiankował, że pontyfikat św. Klemensa miał trwać 9 lat. Powtórzył to również św. Hieronim, dodając, że już za jego czasów na grobie św. Klemensa była wystawiona ku jego czci bazylika.
Jakim był papieżem? O poglądach św. Klemensa można dowiedzieć się z „Listu do Koryntian”, napisanego w 96 roku. List ten wyróżnia piękny styl, i jest bezcennym dokumentem jako jeden z najstarszych pomników literatury chrześcijańskiej, poapostolskiej. Kościół wówczas był rozdarty wewnętrzną niezgodą. Wierni odmawiali swoim pasterzom posłuszeństwa. Ci z kolei odwołali się do papieża św. Klemensa. Papież tłumaczył, w jaki sposób postawa przywódców duchowych wpływa na funkcjonowanie całego Kościoła Bożego. We wspomnianym liście wyjaśnił, jakie znaczenie ma przestrzeganie tradycji ustalonej przez Apostołów. Klemens wskazywał Koryntianom, aby ci umacniali się w wierze i żyli ze sobą w zgodzie. Zwracał również uwagę, że Jezus uczył miłości. List św. Klemensa do Koryntian stanowił pierwszy krok do umocnienia autorytetu biskupa Rzymu wśród chrześcijan na świecie.
Akta męczenników
Św. Klemensowi przypisuje się, że przyczynił się do powstania akt męczenników, stanowiących cenne źródło historyczne. W czasie pontyfikatu podzielił Rzym na siedem okręgów, w których ustanowił notariuszy. Obowiązkiem notariusza było rzetelne spisywanie potwierdzających sądowe badania męki tych, którzy /w okresie prześladowań/ po bohatersku przyznawali się do Chrystusa, ponosząc przy tym dobrowolną śmierć męczeńską. Protokoły te nazywano aktami męczeńskimi i odczytywano na publicznych zgromadzeniach jako naukę i zachętę dla wiernych w naśladowaniu Chrystusa. Apostolska gorliwość głoszenia Królestwa Bożego zawiodła św. Klemensa nawet do pałacu Domicjana, gdzie pozyskał dla Chrystusa siostrę cesarza, Flawię Domicylę. Jako uczennica Chrystusa, z miłości ku Oblubieńcowi, ślubowała dozgonną czystość, praktykując miłosierdzie względem biednych, udzielając hojnie jałmużny.
Śmierć św. Klemensa.
Pisarze od wieku IV milczą, jak zmarł św. Klemens. Cesarz Trajan widział w szerzeniu chrześcijaństwa groźne dla swej arcykapłańskiej godności niebezpieczeństwo, a nawet lękał się o swą władzę świecką. Papież Klemens miał paść ofiarą Jego dumy. Wezwawszy Klemensa przed sąd, zażądał, aby oddał cześć bogom rzymskim, albo też był gotów na śmierć. Klemens nie wahał się wyznać szczerze i otwarcie, że wiernie stoi przy Zbawicielu i chętnie za Niego odda życie. Podobno spotkała go śmierć w Tybrze. Późniejsze świadectwa podają, że cesarz Trajan miał zesłać Klemensa na wygnanie do Chersonesu (Krym), w tamtejszych kamieniołomach marmuru. Tam miało się znajdować ok 2000 chrześcijan zesłanych również na wygnanie. Klemens podtrzymywał ich na duchu. W kamieniołomach często brakowało wody i robotnicy umierali z pragnienia. Legenda głosi, że pewnego razu Klemens widząc barana grzebiącego kopytem w ziemi zaczął kopać w tym miejscu. Wytrysnęło źródełko wody, a wszyscy mieszkańcy okolicy krzepili się nią od tej chwili. Cud ten zjednał wielką sławę Klemensowi, zyskując zaufanie tamtejszych pogan. Ci zaczęli się licznie gromadzić koło niego i słuchać jego kazań. Wielu z nich uwierzyło, przyjęli chrzest i zamienili świątynie na kościoły chrześcijańskie. Kiedy o tym dowiedział się cesarz Trajan nakazał Klemensa wrzucić do Morza Czarnego z kotwicą uwiązaną u szyi, a wszystkich nowo ochrzczonych stracić. W roku 868 św. Cyryl miał odszukać szczątki Klemensa I na Krymie i przewieźć do Rzymu, gdzie podarował je papieżowi Hadrianowi II, który złożył je w bazylice św. Klemensa, gdzie spoczywają do dzisiaj. Wydarzenia te utrwaliły freski z wieku XI, zachowane do dzisiaj, w tejże bazylice. Kościół San Clemente zbudowano na miejscu jego domu w Rzymie.
Wspomnienie św. Klemensa P.M.
W liturgii wspomnienie św. Klemensa jest wyznaczone na 23 listopada. Jest patronem Sewilli, Aarhus w Danii, Compiegne i Krymu a także: marynarzy, żeglarzy, kamieniarzy, ludzi zajmujących się wydobyciem i obróbką marmuru; kapeluszników, dzieci, wzywany w modlitwie o zdrowie dziecka, podczas sztormu, burzy i niepogody. W ikonografii Św. Klemens P.M. przedstawiany jest w szatach biskupich, często w tiarze i paliuszu jako papież. Jego atrybutami są baranek, kotwica, którą uwiązano mu u szyi, księga, mały krzyż.
Św. Klemens P.M. patronem parafii w Klembowie
Jaki może być związek parafii Klembów ze św. Klemensem P.M.?
Parafia klembowska została erygowana w pierwszej połowie XIV wieku. Wówczas był to kościół drewniany, usytuowanym na starym cmentarzu, wzniesiony pod wezwaniem Św. Klemensa papieża i męczennika. Jego fundatorem był – Pan Woliński, a poświęcenia Kościoła dokonał Ks. Klemens Pierzchała (1357–1363) biskup płocki, za panowania Kazimierza Wielkiego. Prawdopodobnie bp Klemens Pierzchała użyczył imienia swego patrona dla parafii klembowskiej.
Męczeństwo św. Klemensa, obraz Bernardino Fungai, Art. City Gallery, Nowy Jork
MODLITWA
Boże, który nas rozweselasz doroczną uroczystością św. Klemensa, Męczennika Twojego i papieża, spraw miłościwie, abyśmy obchodząc pamiątkę jego przejścia do Nieba, cnotę mężnej jego wytrwałości w wierze naśladowali. Amen.